Laaggeletterdheid in Nederland: hoe spreek jij jouw doelgroep aan?

Niet kunnen lezen, schrijven of rekenen: dat verwacht je waarschijnlijk sneller bij een jong kind dan bij een volwassene. Toch zijn er 2,5 miljoen Nederlanders van 16 jaar en ouder die ‘laaggeletterd’ zijn: “mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn geen analfabeten. Ze kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3.”

(Bron: Stichting Lezen & Schrijven)

Elke week volg ik op dinsdagavond een college in de bibliotheek van Arnhem over taal. De afgelopen twee avonden was het onderwerp Laaggeletterdheid. Het onderwerp is zeer actueel. Eind oktober kondigde de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken het initiatief Direct Duidelijk Brigade aan, waarmee ambtenaren worden geholpen om in simpelere taal te schrijven, zodat ‘gewone mensen’ begrijpen wat ze bedoelen.

Versimpelde taal niet voor iedereen de oplossing

‍Hoewel de ene lezing ging over hele andere aspecten van taal en laaggeletterdheid dan de andere lezing, deden beide sprekers één belangrijke uitspraak die me het meest is bijgebleven: voor sommige mensen is zelfs de meest versimpelde taal niet te begrijpen.

Als content marketeer ben ik in mijn werk constant bezig met het in kaart brengen van mijn doelgroepen. Voordat ik ook maar een letter op papier zet, moet de doelgroep helder zijn. Maar bij die ‘letter’ gaat het dus mis, als je laaggeletterden wilt aanspreken. En aangezien er zo’n 2,5 miljoen van zijn in Nederland, is de kans gigantisch dat ook zij de (versimpelde) brieven van ambtenaren voorgeschoteld krijgen. Een zeer goed initiatief, die Direct Duidelijk Brigade, maar lang niet voor iedereen de oplossing.

Een van de sprekers vertelde dat er ruim 200 miljoen euro per jaar verloren gaat in de zorg door laaggeletterdheid (let op: dat betekent zeker niet dat het de ‘schuld’ is van die laaggeletterden). Afspraken worden gemist, omdat de patiënt niet begrijpt waar of wanneer hij aanwezig moet zijn. Medicijnen worden verkeerd of niet ingenomen waardoor behandelingen mislukken of langer duren. Een behandelingstraject opzetten vereist veel meer afspraken omdat er onbegrip is. Als dit bedrag zo hoog is in de zorg, hoe hoog is het dan bij de overheid of in andere sectoren?

Wat heeft jouw doelgroep nodig?

‍Ook als jij met jouw bedrijf content maakt, is het essentieel dat je eerst je doelgroep in kaart brengt. Welk probleem heeft jouw doelgroep? Hoe sluit jouw product/dienst daarbij aan? En: hoe spreek je dan vervolgens je doelgroep aan? Misschien moet je helemaal niet kiezen voor een website vol teksten, maar heeft jouw doelgroep behoefte aan infographics, illustraties of ingesproken teksten. Misschien heeft jouw doelgroep op social media niets aan berichten, maar bereik je ze met video’s. Ken jouw doelgroep en ken hun problemen, dan vergroot je jouw bereik en daarmee je bedrijfssucces aanzienlijk.

Maar, zo sloot een van de sprekers af, daarbij geldt wel een hele belangrijke kanttekening, iets waar ik het volledig mee eens ben. Je kunt nog zo’n nobel streven hebben, nog zo gepassioneerd zijn in het helpen van je doelgroep en met de beste bedoelingen initiatieven starten, maar als de uitwerking op communicatie-niveau niet goed zit, zul je geen resultaat behalen. Zorg er daarom voor dat je marketing- en/of communicatie-experts inschakelt. Jij bent de expert op jouw gebied en jij hebt alle informatie/producten/diensten die je doelgroep nodig heeft, maar de verpakking is net zo belangrijk.